-
Status cząstek -yka, -yk
14.03.202214.03.2022Dzień dobry,
Moją uwagę zwróciły niedawno wyrazy z końcówkami -yka, -yk. Chociaż duża ich część została zapożyczona z łaciny czy greki (np. matematyka, fizyka), w przypadku niektórych (np. alegoryka) nie mogę znaleźć takich odpowiedników. Czy -yka i -yk możemy uznać za samodzielne formanty w języku polskim?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
-
nazwy mórz i oceanów23.02.201123.02.2011Szanowni Państwo,
interesuje mnie problem (chyba) etymologiczny. Dwa z trzech oceanów mają nazwy kończące się na -yk. To samo dotyczy dwóch mórz (Adriatyk i Bałtyk, o ile nie zawodzi mnie wiedza geograficzna). Dlaczego nazwy tych właśnie akwenów kończą się na -yk, a inne nie?
Kłaniam się -
Piszczyk
6.01.2022Dzień dobry!
Mam pytanie odnośnie wyrazu piszczyk. W mojej rodzinie w ten sposób mówi się na pisklę gołębia. Jednakże nigdy nie spotkałem się, aby ktokolwiek spoza mojej rodziny używał tego słowa, a internet zdaje się go zupełnie nie znać. Chciałbym się spytać, czy taki wyraz w ogóle funkcjonuje gdziekolwiek w Polsce, czy jest wynalazkiem tylko mojej rodziny? A także: czy jest jakoś spokrewniony z popularnym nazwiskiem Piszczek? Dodam, że jestem z Mazowsza.
Pozdrawiam
-
chłopczyk, choineczka, kółeczko
13.05.202313.05.2023Szanowni Państwo,
chciałbym zapytać o formanty w następujących wyrazach: choineczka, chłopczyk i kółeczko.
Spotkałem się już z opinią, że winny to być odpowiednio: -eczka, -czyk i -eczko, choć nijak mnie to nie przekonuje - w odmianie wyrazów podstawowych mamy bowiem formy choinek - ø, chłopc-a i kółek-ø, co sugerowałoby, że -ecz i -cz wchodzą w obręb tematu słowotwórczego, zaś -ka, -yk i -ko to prawidłowe formanty (co też wydaje mi się bardziej logiczne).
Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości - jeśli się mylę, będę wdzięczny za wykazanie, gdzie tkwi błąd w moim rozumowaniu oraz wskazanie jakichś aktualnych opracowań w tym zakresie.
Z wyrazami szacunku
M.
-
depresyk?25.02.201125.02.2011Szanowni Państwo,
Powstała grupa „Anonimowych Depresantów” (jak Anonimowych Alkoholików). Jak nazwać chorych na depresję? Takie wyrazy tworzone są przyrostkiem -ik (paranoik, alkoholik) lub -ista (kokainista). Depresant brzmi źle i oznacza w farmakologii substancję działającą depresyjnie. Łac. -ant mamy z imiesłowu czynnego, a ktoś chory na depresję jej podlega, a nie „czyni”. Od łacińskiego depressus byłoby depres, jak kompres, profes, regres… Depresyk? Depresista?
Z poważaniem,
Ł.Bielecki -
Fanatyk, ewangelik, katolicyzm
12.03.202212.03.2022Szanowni Państwo!
Mam pytanie o akcent w języku polskim. Czy słowa fanatyka, katolicyzm (tak jak katOlika, katOlików) i ewangelików wymawia się „starannie” z akcentem proparoksytonicznym?
Czy istnieje jakiś słownik z listą słów, które mają akcent niestandardowy w języku polskim? Nie każde słowo pochodzenia łacińskiego akcentujemy proparoksytonicznie (np. prezydent), dlatego chciałbym dowiedzieć się, jak szybko sprawdzić akcent dla danego słowa?
Z wyrazami szacunku
-
kiosek i roweryk16.07.200316.07.2003W mojej miejscowości (północny wschód Polski) wiele osób mówi np. roweryk, kiosek zamiast rower, kiosk. Czy to zapożyczenie przywiezione spod Grodna?
-
uniWERsytet21.01.201521.01.2015Szanowni Państwo,
na którą sylabę akcentuje się słowo uniwersytet? W źródłach, do których mam dostęp, znalazłem informację, że na trzecią od końca. To ze względu na jego obcość? Do tej pory wydawało mi się, że taka sytuacja dotyczy raczej rzeczowników na -ika, -yka, ale rozumiem, że ta grupa jest znacznie liczniejsza.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich
13.02.202113.02.2021Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)
Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.
Dziękuję za naświetlenie tematu,
Łukasz
-
Zdrobnienie a spieszczenie
5.02.2022Dzień dobry,
jak odróżnić zdrobnienie od spieszczenia?
Czy zdrobnieniem jest domek, a spieszczeniem domeczek? Czy gdy zwracamy się do ukochanej osoby skarbeczku, to zdrabniamy czy spieszczamy?
Dziękuję