yk
  • Status cząstek -yka, -yk

    14.03.2022
    14.03.2022

    Dzień dobry,


    Moją uwagę zwróciły niedawno wyrazy z końcówkami -yka, -yk. Chociaż duża ich część została zapożyczona z łaciny czy greki (np. matematyka, fizyka), w przypadku niektórych (np. alegoryka) nie mogę znaleźć takich odpowiedników. Czy -yka i -yk możemy uznać za samodzielne formanty w języku polskim?


    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • nazwy mórz i oceanów
    23.02.2011
    23.02.2011
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie problem (chyba) etymologiczny. Dwa z trzech oceanów mają nazwy kończące się na -yk. To samo dotyczy dwóch mórz (Adriatyk i Bałtyk, o ile nie zawodzi mnie wiedza geograficzna). Dlaczego nazwy tych właśnie akwenów kończą się na -yk, a inne nie?
    Kłaniam się
  • Piszczyk

    6.01.2022

    Dzień dobry!


    Mam pytanie odnośnie wyrazu piszczyk. W mojej rodzinie w ten sposób mówi się na pisklę gołębia. Jednakże nigdy nie spotkałem się, aby ktokolwiek spoza mojej rodziny używał tego słowa, a internet zdaje się go zupełnie nie znać. Chciałbym się spytać, czy taki wyraz w ogóle funkcjonuje gdziekolwiek w Polsce, czy jest wynalazkiem tylko mojej rodziny? A także: czy jest jakoś spokrewniony z popularnym nazwiskiem Piszczek? Dodam, że jestem z Mazowsza.


    Pozdrawiam

  • chłopczyk, choineczka, kółeczko

    13.05.2023
    13.05.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałbym zapytać o formanty w następujących wyrazach: choineczka, chłopczyk i kółeczko.


    Spotkałem się już z opinią, że winny to być odpowiednio: -eczka, -czyk i -eczko, choć nijak mnie to nie przekonuje - w odmianie wyrazów podstawowych mamy bowiem formy choinek - ø, chłopc-a i kółek-ø, co sugerowałoby, że -ecz i -cz wchodzą w obręb tematu słowotwórczego, zaś -ka, -yk i -ko to prawidłowe formanty (co też wydaje mi się bardziej logiczne).


    Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości - jeśli się mylę, będę wdzięczny za wykazanie, gdzie tkwi błąd w moim rozumowaniu oraz wskazanie jakichś aktualnych opracowań w tym zakresie.


    Z wyrazami szacunku

    M.

  • depresyk?
    25.02.2011
    25.02.2011
    Szanowni Państwo,
    Powstała grupa „Anonimowych Depresantów” (jak Anonimowych Alkoholików). Jak nazwać chorych na depresję? Takie wyrazy tworzone są przyrostkiem -ik (paranoik, alkoholik) lub -ista (kokainista). Depresant brzmi źle i oznacza w farmakologii substancję działającą depresyjnie. Łac. -ant mamy z imiesłowu czynnego, a ktoś chory na depresję jej podlega, a nie „czyni”. Od łacińskiego depressus byłoby depres, jak kompres, profes, regresDepresyk? Depresista?
    Z poważaniem,
    Ł.Bielecki
  • Fanatyk, ewangelik, katolicyzm

    12.03.2022
    12.03.2022

    Szanowni Państwo!

    Mam pytanie o akcent w języku polskim. Czy słowa fanatyka, katolicyzm (tak jak katOlika, katOlików) i ewangelików wymawia się „starannie” z akcentem proparoksytonicznym?

    Czy istnieje jakiś słownik z listą słów, które mają akcent niestandardowy w języku polskim? Nie każde słowo pochodzenia łacińskiego akcentujemy proparoksytonicznie (np. prezydent), dlatego chciałbym dowiedzieć się, jak szybko sprawdzić akcent dla danego słowa?

    Z wyrazami szacunku

  • kiosek i roweryk
    16.07.2003
    16.07.2003
    W mojej miejscowości (północny wschód Polski) wiele osób mówi np. roweryk, kiosek zamiast rower, kiosk. Czy to zapożyczenie przywiezione spod Grodna?
  • uniWERsytet
    21.01.2015
    21.01.2015
    Szanowni Państwo,
    na którą sylabę akcentuje się słowo uniwersytet? W źródłach, do których mam dostęp, znalazłem informację, że na trzecią od końca. To ze względu na jego obcość? Do tej pory wydawało mi się, że taka sytuacja dotyczy raczej rzeczowników na -ika, -yka, ale rozumiem, że ta grupa jest znacznie liczniejsza.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich

    13.02.2021
    13.02.2021

    Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)

    Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.

    Dziękuję za naświetlenie tematu,

    Łukasz

  • Zdrobnienie a spieszczenie

    5.02.2022

    Dzień dobry,

    jak odróżnić zdrobnienie od spieszczenia?

    Czy zdrobnieniem jest domek, a spieszczeniem domeczek? Czy gdy zwracamy się do ukochanej osoby  skarbeczku, to zdrabniamy czy spieszczamy?

    Dziękuję

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego